Deze studie, uitgevoerd door Barnebies en Technopolis Group, is een eerste poging om de impact te schatten die de bouw en de werking van de Einstein-telescoop (ET) in de ELAt-regio (driehoek Eindhoven-Leuven-Aken) zou kunnen hebben, tegen de alternatieve scenario’s van helemaal niet investeren in zo’n telescoop in Europa, en investeren in een ET die zich elders in Europa bevindt.

Aan de studie wordt gerefereerd door:

• De tweede kamer
• De Limburger
• Einstein Telescope

Management samenvatting:

De resultaten van de in de studie geanalyseerde scenario’s vertonen veel onzekerheden, niet alleen vanwege de vroege fase van het planningsproces - waar nog veel beslissingen moeten worden genomen - maar ook omdat de realisatie van een ET een aantal innovaties vereist (die inherent onzeker zijn en kunnen grote gevolgen hebben voor zowel inputs (kosten van ET) als effecten (bijv. economische spin-offs van ET). Bovendien vereist de realisatie van een dergelijke grote onderzoeksinfrastructuur bijdragen van vele landen, waar de resultaten van de onderhandelingen tussen deze landen over hun bijdragen en wat ze in ruil daarvoor willen ontvangen (in termen van compensatieorders, etc.) ook zeer onzeker is. Naast de impact van de ET, keek deze studie ook specifiek naar de impact van de ETpathfinder (een R&D-faciliteit in de ELAt-regio om technologieën te ontwikkelen die relevant zijn voor de ET), aangezien beslissingen over de ETpathfinder op korte termijn moeten worden genomen.

In het basisscenario wordt niet geïnvesteerd in de ET, noch in de ETpathfinder, door de drie landen België, Duitsland en Nederland. Dit betekent ook dat er geen effecten aan ET kunnen worden toegerekend, afgezien van het feit dat het benodigde investeringsgeld voor de ET en de ETpathfinder kan worden geïnvesteerd in andere activiteiten.

Het realiseren van de ET in de ELAt-regio (ET-ELAt-scenario) heeft de grootste impact. De kosten zijn hoog: De totale investering voor de drie ELAt-landen wordt geschat op M € 400-700, en de operationele kosten op M€ 10-20 / j). Maar de voordelen kunnen ook hoog zijn, waaronder een hoge zichtbaarheid, grote wetenschappelijke effecten en impact op de wetenschappelijke positie , zeer positieve organisatorische effecten in de wetenschappelijke wereld in de regio, potentieel grote innovatie in sleuteltechnologieën en economische spin-offs (bij leveranciers van ET-technologie) en grote regionale economische effecten van de bouw en de werking van ET (ruwe schatting: 500 directe fte, 1150 indirecte fte).

In het ET-elders scenario is de telescoop gebouwd met deelname van BE / DE / NL, maar niet in de ELAt-regio. Dit vermindert de benodigde investeringen, maar vermindert ook zeer sterk de regionale effecten en effecten op de wetenschappelijke reputatie en vermindert (in mindere, maar niet gemakkelijk geschatte) wetenschappelijke effecten. Afspraken over hightech-inkoop tussen deelnemende landen kunnen de innovatie-effecten in dit scenario waarborgen.

Het opzetten van een ETpathfinder is een strategische zet voor de regio. Het zal het wetenschappelijke en industriële netwerk in de ELAt-regio organiseren en, indien goed gedaan, leiden tot een betere positie van de regio om de ET te realiseren. Het belangrijkste is dat het onderzoek op veel kortere termijn zal genereren dan de werkelijke ET, zodat voordelen op het gebied van netwerk, wetenschap en innovatie met directe en indirecte effecten in de regio op korte termijn worden gerealiseerd.